Afscheid nemen in coronatijd

In coronatijd gelden er voorschriften waardoor noodgedwongen een afscheid in besloten kring plaatsvindt. De ene familie vindt dat heel erg jammer, de andere familie was dat al van plan ook als er geen corona zou zijn. Die lange wachtrij bij een condoleance waarbij een ieder zo zijn of haar gedachten heeft bij de familie of bij de overledene, die is er nu niet. In die wachtrij komen bij de mensen situaties naar boven uit het leven van. Vrolijke situaties, moeilijke, gedenkwaar dige situaties. Mensen lopen even de opbaarkamer in als ze dat willen. Er kan afscheid genomen worden met de uitvaartkist nog open, of er is voor gekozen dat de uitvaartkist bij de condoleance al gesloten is.

In coronatijd is het schrijnend wanneer je in de laatste weken, de laatste dagen van iemands leven, zo weinig bij hem of haar hebt kunnen zijn. Dan verloopt het verwerken van het verlies anders dan dat je zou willen. Als uitvaartbegeleider proberen we de voorwaarden te scheppen voor een goed afscheid. Een vorm van afscheid nemen dat bij de familie past en in de geest van het leven of de levensvisie van de overledene is. Er ontstaan min of meer verwachte situaties, maar ook onverwachte, soms komisch, vaak ontroerend.

Situaties die de naasten steun geven. Die warme blik die je toegeworpen krijgt of die liefdevolle woorden waarbij een traan gelaten wordt, of een glimlach die ontstaat. Dat er iemand uit vervlogen tijden komt opdagen of iets van zich laat horen. De vogel die begint te fluiten bij de begrafenis, of de vlinder die verschijnt bij het verstrooien van de as van de overledene.

Wat een afscheid geworden zou zijn met een wat grotere condoleance, werd op het thuisadres, met voldoende afstand van elkaar, voor het raam langs lopen met een blik in de kamer waar de overledene was opgebaard. En achter de boerderij zat de familie onder het afdak bij de seringenboom. Er was een touw gespannen van waarachter de genodigden even met de familie konden praten.

Coronatijd of niet, het motto blijft hetzelfde. “Een goed afscheid betekent een begin maken met het verwerken van het verlies”. Iedereen probeert er het beste van te maken. En dat lukt. Bijna iedereen zegt: “Het is niet anders”. Er ontstaan telkens nieuwe vormen van afscheid nemen en er ontstaan nieuwe vormen van verwerken van verlies.